HIV Nedir? HIV Belirtileri Nelerdir?

HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsü), vücudun bağışıklık sistemine saldırarak onu zayıflatan ve hastalıklara karşı savunmasız hale getiren bir virüstür. HIV belirtileri, virüsün vücuda girmesinden sonraki birkaç hafta içinde grip benzeri semptomlarla başlayabilir ancak hastalık ilerledikçe ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle erken teşhis, tedavi için kritik öneme sahiptir. Sizin için hazırladığımız rehberde HIV virüsü hakkında merak ettiklerinizin yanıtını bulabilirsiniz. 

HIV Nedir?

HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsü), bağışıklık sistemine zarar veren ve vücudun enfeksiyon ve hastalıklarla savaşma yeteneğini zayıflatan bir virüstür. Tedavi edilmediği takdirde HIV, bağışıklık sistemini yıllar içinde zayıflatarak AIDS (Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu) adı verilen kronik bir duruma yol açabilir. Ancak, tedavi sayesinde çoğu insan AIDS gelişmeden HIV ile yaşamını sürdürebilmektedir.¹

HIV, genellikle korunmasız cinsel ilişki sırasında genital bölgelerle temas yoluyla bulaşır ve bu tür enfeksiyonlar cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE) olarak adlandırılır. Ayrıca, HIV kan yoluyla da bulaşabilir. HIV taşıyıcısı belirtileri olan bir kişinin virüsü hamilelik, doğum veya emzirme sırasında çocuğuna geçirmesi de mümkündür.¹

HIV/AIDS için henüz kesin bir tedavi bulunmamaktadır ancak antiviral ilaçlar enfeksiyonu kontrol altına alabilir ve hastalığın ilerlemesini engelleyebilir. HIV'e yönelik tedaviler, dünya genelinde AIDS'e bağlı ölümleri önemli ölçüde azaltmıştır. Ayrıca, HIV/AIDS'in önlenmesi ve tedavi edilmesi için kaynakları sınırlı olan ülkelere yönelik çalışmalar devam etmektedir.¹

HIV Belirtileri Nedir?

HIV virüsü belirtileri, kişinin enfeksiyon aşamasına ve bağışıklık sistemi tepkisine bağlı olarak değişebilir. İlk enfeksiyon aşaması, akut HIV enfeksiyonu olarak adlandırılır ve virüs vücuda girdikten 2 ila 4 hafta sonra ortaya çıkabilir. Bu dönemde, birçok kişi grip benzeri semptomlar yaşayabilir ancak bazıları herhangi bir belirti göstermez. HIV belirtileri erkek ve kadınlarda benzerdir. Yaygın belirtiler arasında ateş, baş ağrısı, kas ve eklem ağrıları, cilt döküntüleri, boğaz ağrısı, ağrılı ağız yaraları ve boyundaki lenf bezlerinin şişmesi bulunur. Ayrıca ishal, kilo kaybı, öksürük ve gece terlemeleri de görülebilir. Bu semptomlar genellikle hafif olabilir ve çoğu kişi bunları fark etmeyebilir. Ancak, bu dönemde kan dolaşımındaki virüs miktarı (viral yük) yüksek olduğu için enfeksiyonun başkalarına bulaşma riski de artar.^{1 2}

İlk enfeksiyon dönemi genellikle birkaç hafta ile birkaç ay arasında sürebilir ve bu süreçte belirtiler kendiliğinden geçebilir. Bu aşamadan sonra HIV, kronik veya klinik latans aşamasına girer. Bu aşama, tedaviyle birlikte yıllarca hatta on yıllarca sürebilir. Bu dönemde bazı kişilerde hiçbir belirti görülmezken, bazıları baş ağrıları, tekrarlayan ateşler, gece terlemeleri, yorgunluk, mide bulantısı, kilo kaybı ve cilt döküntüleri gibi genel belirtiler yaşayabilir. Ayrıca, ağız veya vajinal mantar enfeksiyonları, zatürre ve zona gibi enfeksiyonlar da görülebilir. Bu aşamada HIV, semptom göstermese bile hala bulaşıcıdır ve virüs ancak HIV testi ile tespit edilebilir. Antiretroviral tedavi ile HIV'in ilerlemesi yavaşlatılabilir ve AIDS'e dönüşmesi önlenebilir.^{1 2}

HIV Nasıl Bulaşır?

HIV, enfekte olmuş bir kişinin vücut sıvılarıyla temas yoluyla bulaşır. Bu sıvılar arasında kan, meni, vajinal ve rektal sıvılar ile anne sütü bulunur. HIV'in en yaygın bulaşma yolu, korunmasız vajinal veya anal cinsel ilişkidir. Ayrıca, sterilize edilmemiş dövme ekipmanlarının kullanılması, hamilelik, doğum veya emzirme sırasında HIV pozitif bir anneden bebeğine geçmesi de olası bulaş yollarıdır. Bebeklerin premastikasyon, yani yiyeceklerin önce çiğnenip sonra bebeğe verilmesi sırasında da HIV bulaşabilir.³

HIV, kan transfüzyonu veya organ ve doku nakli yoluyla da bulaşabilir. Diğer yandan HIV, ağızda açık yaralar veya kanayan diş etleri varsa oral seks yoluyla, HIV pozitif bir kişi tarafından ısırılma sonucu ya da açık yaralar ve mukoz membranlar yoluyla bulaşabilir ancak bu yollarla bulaşma son derece nadirdir. Bunun yanı sıra, HIV cilt teması, sarılma, el sıkışma, öpüşme, hava veya su, yiyecek veya içecek paylaşımı, tuvalet, havlu veya yatak takımı paylaşımı, tükürük, gözyaşı veya ter (HIV taşıyan bir kişinin kanıyla karışmadığı sürece) ve sivrisinek veya diğer böcek ısırıklarıyla bulaşmaz. Tedavi gören ve virüs yükü tespit edilemeyen seviyede olan bir HIV pozitif kişinin, virüsü başka bir kişiye bulaştırması neredeyse imkansızdır. Ancak, akut HIV enfeksiyonu olan bir kişiden virüs kapma riski daha yüksektir çünkü bu dönemde virüs hızla çoğalır.³

HIV Testi Nedir?

HIV testi sonucu, HIV virüsüne sahip olup olmadığınızı öğrenmenin tek yoludur. Bu test, kanınızda veya diğer vücut sıvılarınızda HIV enfeksiyonunun olup olmadığını kontrol eder. Ancak, vücudunuzun antikor üretmesi veya yeterli miktarda virüsün vücudunuzda çoğalması zaman aldığından testlerin çoğu HIV'yi hemen tespit edemez. Ancak HIV taşıyorsanız, hızlı bir şekilde öğrenmek tedaviye hemen başlayabilmenizi sağlar. Ayrıca, HIV testi yaptırarak başkalarına bulaştırmamak için önlem alabilirsiniz.⁴

Hamileyseniz, HIV testi yaptırmanız önemlidir çünkü erken tedavi, virüsü bebeğinize geçirme olasılığını büyük ölçüde azaltır. Test, genellikle ilk trimesterde önerilir. Eğer yüksek risk grubundaysanız hamileliğiniz boyunca birkaç kez HIV testi yaptırmanız gerekebilir. HIV test sonuçları iki temel yolla elde edilebilir: Laboratuvar testlerinde, teknisyenler kan örneğinizi alır ve test eder; sonuçlar birkaç gün içinde gelir. Yurt dışındaki hızlı testlerde ise sonuçlar yaklaşık 20-30 dakika içinde alınabilir ve bu testler kliniklerinde yapılabileceği gibi evde de kolaylıkla uygulanabilir.⁴

HIV Pozitif Ne Demek?

HIV pozitif, kişinin HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsü) enfeksiyonu taşıdığı anlamına gelir. HIV türleri, bağışıklık sistemine zarar vererek vücudun enfeksiyonlara ve bazı kanser türlerine karşı direncini zayıflatan bir virüstür. HIV pozitif bir kişi, virüsü taşıdığı için başkalarına bulaştırma potansiyeline sahiptir. Ancak, modern tıbbın sunduğu HIV tedavi yöntemleriyle virüsün etkileri kontrol altında tutabilir.^{1 2 3}

Tedaviye erken başlanması, virüsün vücutta çoğalmasını engeller ve bağışıklık sisteminin korunmasına yardımcı olur. Ayrıca, tedavi ile HIV pozitif bireylerin viral yükü tespit edilemeyecek kadar düşük seviyelere indirilebilir, bu da virüsün başkalarına bulaşma riskini neredeyse sıfıra indirir. HIV pozitif tanısı almak, düzenli tıbbi takip ve tedavi gerektirir ancak bu durum, kaliteli bir yaşam sürdürmeyi engellemez.^{1 2 3}

HIV Pozitif Ne Kadar Yaşar?

HIV pozitif bir kişi, düzenli olarak antiretroviral tedavi (ART) alırsa, HIV'siz bir bireyle neredeyse aynı yaşam süresine sahip olabilir. Tedavi sayesinde virüsün vücutta çoğalması kontrol altına alınır ve bağışıklık sistemi korunur. Bu, HIV'in AIDS'e dönüşme riskini büyük ölçüde azaltır. Tedavi edilmeyen HIV enfeksiyonu, bağışıklık sistemini zayıflatarak, kişinin ciddi enfeksiyonlara ve kanserlere karşı savunmasız kalmasına neden olabilir, bu da yaşam süresini kısaltabilir. Ancak erken teşhis ve etkili tedavi ile HIV pozitif bireyler uzun ve sağlıklı bir yaşam sürdürebilirler.^{1 2 3}

Anti HIV Negatif Ne Demek?

Anti-HIV negatif, bir kişinin HIV testi sonucunda HIV antikorlarının tespit edilmediği anlamına gelir. Bu sonuç, kişinin HIV virüsü taşımadığını veya enfeksiyonun henüz vücutta tespit edilebilecek seviyede olmadığını gösterir. Ancak, testin yapıldığı zamana dikkat edilmelidir. HIV'in vücuda girmesinden sonra antikorların oluşması birkaç hafta sürebilir. Bu nedenle enfeksiyonun erken döneminde test negatif çıkabilir. Eğer kişi bu dönemde test yaptırdıysa, doktorlar genellikle birkaç hafta sonra yeniden test yapılmasını önerir.⁵

Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.